تعاریف لوله کشی آب و فاضلاب
به کمک اتصالات لوله ها در طول های مختلف به هم وصل می شوند تا طول مورد نظر به دست آید ودر عین حال اتصالات پیوستگی و تغییر جهت مسیر لوله کشی را تامین کنند.پیوستگی و امتداد خط لوله با استفاده از بوشن ها مغزی ها و تبدیل ها میسر میشود.برای تغییر مسیر خط لول هااز سه راه چهار راه و زانو استفاده می کنند. کلاهک (کپ)برای بستن دهانه لوله در پوش برای کور کردن دهانه اتصالات و تبدیل ها برای تبدیل قطر دهانه لوله و اتصالات به کار میروندمهره ماسورها اتصالاتی بوجود میآورند که به سادگی باز میشوند.
مهره ماسوره ها ی رزوهای سه پارچه اند:دو قسمت از آن ها که به دو سر لوله ها پیچ شده و قسمت سوم در حالی که با رزوه قسمت اول درگیر است و برروی قسمت دوم نیز می لغزد این دو تکه را به همدیگر متصل می سازد.
دبی در سیستم لوله کشی را به کمک شیر فلکه ها بر اساس نوع جنس قطر و فشار کار طبقه بندی میشوند تنظیم می کنند
لوله مغزی : قطعه لوله های با طول کمتر از 30 سانیمتر که دو انتهای آن رزوه شده باشد. لوله های بزرگتر از 30 سانتیمتر تکه لوله محسوب میگردندسه راهها: مهمترین و پرمصرفترین اتصالات در انشعاب لوله ها هستند. سه راهها مانند زانو در اندازه ها و انواع متنوعی ساخته میشوند.از آن برای انشعاب های 90 درجه استفاده می شود و همواره انشعاب آن با زاویه قائمه است. اگر هر سه خروجی سه راه هم اندازه باشند نوع آن بر حسب قطر لوله مشخص می شود مانند سه راه یک دوم اینچ چنانچه اندازه قطر انشعاب (نافی)با قطر لوله اصلی متفاوت باشد اول اندازه قطر اصلی را می نویسند و بعد انشعاب .زمانی که قطر هر سه خروجی متفاوت باشد اندازه هر سه خروجی را باید نوشت و قطر لوله اصلی را باید اول آورد
چهار راه:در واقع همان سه راه است که خروجی دیگری مقابل نافی داشته باشد محورهای این چهارراه خروجی در صفحه ای مشترک واقع و بریکدیگر عمود هستند. چهارراه نیز مانند سه راه در اندازه های مختلف ساخته می شوندلوله مغزی : قطعه لوله های با طول کمتر از 30 سانتیمتر که دو انتهای آن رزوه شده باشد. لوله های بزرگتر از 30 سانتیمتر تکه لوله محسوب میگردند.
سه راهها: مهمترین و پرمصرفترین اتصالات در انشعاب لوله ها هستند. سه راهها مانند زانو در اندازه ها و انواع متنوعی ساخته میشوند.از آن برای انشعاب های 90 درجه استفاده می شود و همواره انشعاب آن با زاویه قائمه است. اگر هر سه خروجی سه راه هم اندازه باشند نوع آن بر حسب قطر لوله مشخص می شود مانند سه راه یک دوم اینچ چنانچه اندازه قطر انشعاب (نافی)با قطر لوله اصلی متفاوت باشد اول اندازه قطر اصلی را می نویسند و بعد انشعاب .زمانی که قطر هر سه خروجی متفاوت باشد اندازه هر سه خروجی را باید نوشت و قطر لوله اصلی را باید اول آورد.
چهار راه:در واقع همان سه راه است که خروجی دیگری مقابل نافی داشته باشد محورهای این چهارراه خروجی در صفحه ای مشترک واقع و بریکدیگر عمود هستند. چهارراه نیز مانند سه راه در اندازه های مختلف ساخته می شونددرپوش ها:برای بستن انتهای لوله بوشن دار یا اتصالی که دارای رزوه مادگی باشد به کار میروند. در پوشها از جنس چدن آهن چکش خوار و برنج هستند. برای اندازه های کوچک از در پوش سر چهار گوش بر جسته یا مغزی و برای اندازه های بزرگ از در پوش سر شش گوش استفاده می گردد.
مهره ماسوره : انواع مختلفی دارند. کاربرد فراوان مهره ماسوره ها در خطوط لوله کشی در سهولت تعمیرات نمود می کند.وقتی مهره ماسوره و یک اتصال تلفیق شون.میتوان با استفاده از یک اتصال رزوهای تنها از تمام مزایای مهره ماسوره بر خوردار شد.
بوشن: معمولا سر هر شاخه لوله یک عدد بوشن نیز می بندند. بوشن ها از جنس چدن یا آهن چکش خوار و یا برنج هستند. بوشن ها عموما رزوه راستگرد دارند ولی نوع چپگرد را هم طبق سفارش می سازند.نوع دیگری از بوشن که روپیچ توپیچ یا دنباله نام دارد با بوشن متعارف فرق می کندو دارای رزوه روپیچ استعملکرد بوشن تبدیل اتصال انتهای رزوه شده(خارجی)لوله به اتصالی با اندازه بزرگتر است. بوشن تبدیل یک روپیچ- توپیچ به شکل در پوش تو خالی و با دو دهنه به قطر های مختلف است و آنرامیتوان اتصالی برای کاهش و یا افزایش قطر تلقی کرد
کلا هکهای لوله: کلاهک (کیپ)لوله برای بستن لوله یا اتصالی که دارای رزوه روپیچ باشد به کار می رود.کلا هک ها مانند در پوش ها از جنس چدن آهن چکش خوار و برنج هستندابزار لوله کشیدر لوله کشی ساختمان علاوه بر آچارهای معمولی نظیر انبر دست آچار تخت و رینگی چکش و غیره ابزار نیز کار برد دارند که به شرح زیر می باشند
آچار لوله گیر: این وسیله جزء وسایل اولیه و حتمی در لوله کشی می باشد بعلت حالت خاص دهانه این آچار در صورتیکه جهت گردش آن صحیح باشد دهانه دور لوله قفل شده و هر نوع لوله را به راحتی باز یا بسته میکند.جهت صحیح گردش آچار لوله گیر از طرف انتهای دسته آچار بطرف دهانه در جهت گردش عقربه ساعت باعث بسته شدن لوله در اتصال میگردد.
آچار شلاقی:این نوع آچار نیز در لوله کشی کاربرد داشته و شبیه به آچار لوله عمل مینمایدآچار زنجیری: این آچار نیز مانند آچار لوله گیر و شلاقی برای باز و بسته کردن لوله بکار می رود و فرق آن با آچار لوله گیر در این است که لوله های با قطر بزرگ را نیز میتوان با آن باز و بسته نمود.جهت گردش صحیح این آچار نیز شبیه آچار لوله گیر می باشد.
انبر دست قفلی: این ابزار نیز در لوله کشی برای لوله های باریک وسیله مناسبی می باشد. با این تفاوت که دهان آن حالتی دارد که مانند گیره نیز عمل میکند و لوله یا قسمت مورد کار را بین دو تیغه دهانه آن نگه میدارد.
آچار تسمه ای: این نوع آچار نیز مانند آچار لوله گیر میباشد با این تفاوت که در لوله کشی ها با لوله مسی که از آچار شلاقی بعلت خراب کردن جداره لوله نمیتوان استفاده کرد مورد استفاده قرار داده میشود
آچار فرانسه: از این آچار برای باز و بسته کردن پیچهای مختلف شش گوش و چهار گوش مختلف استفاده میگردد
گیره: برلی لوله کشی از گیره های معمولی که دارای دو تیغه مقابل یکدیگرند نمی توان استفاده کرد. فرق این نوع گیره با گیره تیغه ای معمولی در این است که از چرخش لوله در اثر حدیده کاری و غیره جلوگیری مینماید ضمنا در اثر فشار تیغه های گیره معمولی و بعلت تا ثیر فشار بر آن دو خط مقابل لوله باعث لهیدگی و اصطلاحا دو پهنه شدن لوله میگردد.اما گیره لوله کشی دور تا دور لوله را گرفته و فشار تیغه های مخصوص آن به دور لوله وارد آمده و هیچ ضایعه ای در لوله بوجود نمی آورد.نوع دیگر گیره مخصوص لوله کشی گیره زنجیری می باشد که فضای کمتری را اشغال می کندو نوع سوم آن ترکیبی از گیره معمولی تیغه ای و گیره لوله کشی است.
لوله بر: این ابزار لوله را کاملا تخت ودر زاویه 90 درجه نسبت به محورطولی لوله می برد.این وسیله بمراتب راحت و سریع تر از اره برای بریدن لوله عمل میکند.
برقوزن: این وسیله برای تراشیدن زائده های اضافی داخل لوله که در اثر بریدن با لوله بر روی سطح داخلی.لوله باقی میماند بکار میرود.
حدیده: این دستگاه به دو صورت دستی و برقی به بازار عرضه میگرددکه به دو نوع در حالت کلی تقسیم میگردد.این دستگاه برای دنده کردن سطح خارجی لوله بکار میرود از مهمترین وسایل لوله کشی میباشد.
قلاویز:این وسیله برای دنده کردن سطح داخلی قطعات سوراخ شده جهت بستن لوله یا پیچ در آنها بکار میرودابزار های لوله مسیلوله بر مسی به همراه بر قو مخصوص لاله کن نوع چکشی و پیچی
خم کن اهرمی
دستگاه جوش هوا و استیلن مخصوص جوشکاری لوله های مسی