ضربه قوچ«چکش آبی»,Water Hammering

پدیده ضربه قوچ از تغییر ناگهانی سرعتجریان آب در خطوط لوله بوجود می آید.معمولا بعد از خاموش کردن ناگهانی پمپ،یک موج فشار از طرف پمپ به طرف انتهای خط لوله با سرعتی معادل سرعت صوت در خط لوله به حرکت در می آید.گاهی اوقات قدرت تخریبی این موج ها به حدی است که نتایج وخیمی به بار می آورد.

ترکیدن لوله و خطوط لوله در سیستم های انتقال و شبکه های توزیع، خرابیو شکسته شدن شیرها،دریچه های کنترل و پمپ ها از نمونه‌های بارز تاثیر این پدیده میباشد.از این گونه حوادث که در طرح های آبی موجب تخریب می گردد؛فراوان مشاهده میشود و همه ساله خسارت زیادی را بر سیستمهای جریان تحت فشار تحمیل می نماید.

البته در بعضی از پروژه ها شدت تخریب ضربه قوچ به حدی است که به یکباره سیستم انتقال را فلج می نماید،اما در همین سیستم ها نیز با تکرار این حادثه در هنگام بهره برداری موجب می شود تا از کارایی سیستم ها کاسته شده و نهایتاً به خطوط لوله، شیرآلات ودریچه ها، پمپ ها و توربین ها و سازه ی اطراف سیستم هیدرولیکی و یا تأسیسات مکانیکیمجاور صدمه وارد آید.

در واقع امروزه در کلیه طرح های انتقال آب یا سیستم های انتقال سیالات دیگر، بررسی ومطالعه دقیق ضربه قوچ به عنوان یک امر لازم و ضروری می باشد تا با شناخت کامل اثر آن،برای کنترل اثرات سوء این فرآیند تمهیدات مناسب اتخاذ گردد و سیستم انتقال از خطرات این پدیده مصون بماند.ضربه قوچ آب در خطوط لوله را شاید بتوان یکی از پیچیده ترین و در عین حال جذابترین پدیده در نظر افرادی که با سیستم های پمپاژ و انتقال آب سروکار دارند به حساب آورد.

یکی از نرم افزارهایی که برای تحلیل و بررسی ضربه قوچ استفاده میشود ، نرم افزار Hammer که در پست های بعدی این نرم افزار را حتما" در وبلاگ قرار خواهیم داد